Sanat hayatına sayısız ödül ve unutulmaz eser sığdıran Edip Akbayram, hayatı boyunca büyük zorluklarla uğraş etti. Şimdi 9 aylıkken çocuk felci geçirdi, müziğe olan tutkusuna karşın diş doktoru olması beklenirken o direndi ve sanat yolunu seçti. Yasaklarla, sansürle karşılaştı.
Anadolu pop müziğinin en büyük isimlerinden biri olan Akbayram, 52 gün süren ağır bakım çabasının akabinde hayata gözlerini yumdu. Lakin geride lisandan lisana dolaşan yapıtları ve hafızalardan silinmeyecek bir sanat mirası bıraktı.
Gelin zorluklarla dolu hayatına birlikte bakalım.
Biz onu ‘Aldırma Gönül’, ‘Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz’ ve ‘Deniz Üstü Köpürür’ üzere efsaneleşen müzikleriyle tanıyoruz.
Sesinin gücü, yorumundaki derinlik ve Anadolu’nun en hoş ezgilerini çağdaş tınılarla buluşturmasıyla her jenerasyonun hafızasına kazındı. Lakin ya hayatı?
Onun sanat seyahati hiç kolay olmadı.
Edip Akbayram sırf müzikleriyle değil, uğraşlarıyla de bir efsaneydi. Müziğe tutkuyla bağlıydı lakin karşısına çıkan maniler onu yıldırmadı. Sansürlerle, yasaklarla, engellemelerle savaştı.
1950 yılında Gaziantep’te dünyaya gelen Edip Akbayram şimdi 9 aylıkken çocuk felci geçirdi.
Sağlık meseleleriyle dolu bir çocukluk geçirdi lakin müzik daima onun en büyük sığınağı oldu. Küçük yaşlarda müziğe ilgi duymaya başladı, düğün salonlarında sahne aldı. Haftalık harçlıklarını biriktirerek sevdiği sanatkarların konserlerine gidiyor sonra konuta döndüğünde aynanın karşısına geçip onları taklit ediyordu.
Müzik mesleğinde birinci önemli adımını “Siyah Örümcekler” isimli kümesiyle attı.
İlk plağı “Kendim Ettim Kendim Buldum” büyük ses getirdi. Fakat bu onun için yalnızca bir başlangıçtı. Gaziantep’ten Adana’ya, oradan İstanbul’a uzanan bir müzik seyahati onu farklı bir noktaya taşıyacaktı.
Liseden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’ni kazandı.
Ancak o akademik mesleğin değil, müziğin peşinden gitmeye karar verdi. Ve tahminen de hayatının en büyük dönüm noktası 1971 yılında katıldığı Altın Mikrofon Yarışı oldu.
Aşık Veysel’in ‘Kükredi Çimenler’ yapıtını seslendirerek birinci oldu ve bu zafer onun müzik mesleğinde dev bir kapıyı araladı.
Altın Mikrofon yarışının akabinde arka arda plaklar çıkarmaya başladı. ‘Kara Kuzu’, ‘Deniz Üstü Köpürür’ ve ‘Garip’ üzere yapıtlarıyla ismini duyurdu. Fakat 1980’li yıllar onun için sırf müzikle değil tıpkı vakitte zorluklarla doluydu.
1981-1988 yılları ortasında yapıtlarının TRT’de çalınması yasaklandı.
Ama o yılmadı, müzik yapmaya devam etti. 1994’te çıkardığı ‘Türküler Yanmaz’ albümüyle unutulmaz bir dönüş yaptı ve bu albümünü Sivas Katliamı’nda hayatını kaybedenlere ithaf etti.
90’lı yıllarda Hoş Günler Göreceğiz, Yıllar, Dün ve Bugün, Birinci Günkü Üzere albümlerini çıkardı.
2000’lerde de üretmeye devam eden Akbayram, son albümü ‘Mayıs’ı 2012 yılında çıkardı.
Edip Akbayram, hayatı boyunca yalnızca tek bir kere evlendi.
1979 yılında Ayten Akbayram ile hayatını birleştirdi. Bu evlilikten Türkü ve Ozan isminde iki çocuğu dünyaya geldi. Ömrü boyunca aile kıymetlerine bağlı, sakin bir hayat sürmeyi tercih etti.
İstanbul’da yaşamak için Moda’yı seçti ve burayı “Benim cennetim” olarak tanımladı.
“Moda, benim cumhuriyetim. Burada nefes alıyorum” diyerek semtine olan bağlılığını her fırsatta lisana getirdi. Yazları ise Nevşehir’in Avanos ilçesinde geçirdi.
Ömrü boyunca sayısız ödül aldı fakat kimi mükafatları reddetmesiyle de gündeme geldi.
2000 yılında FETÖ’nün Gazeteciler ve Müellifler Vakfı’nın verdiği mükafatı kabul etmedi. Amerika’dan gelen konser tekliflerini de “Amerika faşist bir ülke, orada konser vermem” diyerek geri çevirdi.
Hayat dolu, prensiplerinden ödün vermeyen, müziğe ve halkına gönülden bağlı bir sanatçı olarak ömrünü sürdüren Edip Akbayram 75 yaşında iç kanama nedeniyle hastaneye kaldırıldı.
Uzun müddet ağır bakımda tedavi gördü lakin 52 gün süren güçlü çabanın akabinde hayata gözlerini yumdu. Onun akabinde sanat topluluğu ve hayranları büyük bir yas yaşadı.