Asya mutfağı denince çoğumuzun aklına gelen birinci şey büyük ihtimalle bir tabak beyaz pirinç olur. Yalnızca yemeklerin yanında değil, tatlılarda, içeceklerde, hatta kutlamalarda bile pirinç başrolde yer alır. Bu kadar yaygın bir biçimde tüketilen bir besin olmasının elbette tek sebebi tadı değil. Çin üzere ülkelerde pirinç, yalnızca bir besin değil birebir vakitte gelenek, tarih ve hayat biçimiyle bütünleşmiş bir öge.
Gelin ayrıntılarına inelim…
Kaynak 1, Kaynak 2
Her şey binlerce yıl evvel, bir avuç pirinç adediyle başladı.
Çin’de pirinç tarımı, M.Ö. 5.000’li yıllara kadar uzanıyor ve o devirden bu yana sırf karnı doyurmakla kalmamış, bir uygarlığın gelişiminde temel taşı olmuş. Neolitik çağlardan itibaren bu besin, hem ziraî ihtilali tetiklemiş hem de nüfusun büyümesine ve toplumun istikrar kazanmasına yardımcı olmuş.
Ama pirinç yalnızca ekonomik bir rol oynamamış, eski devirlerde dini ritüellerin ve toplumsal merasimlerin de vazgeçilmezi haline gelmiş. Çin kültüründe rahmetin, hayatın ve doğurganlığın sembolü olan pirinç, vakitle neredeyse kutsal bir yere oturmuş.
Düşünün ki bir yemeği anlatırken, yanına hangi pirincin gideceği de konuşuluyor…
Pirinç, Asya mutfağında yalnızca tamamlayıcı değil, birçok vakit asıl oyuncu. Buharda pişmiş sade pilav, bol sebzeli kızarmış pirinç, pirinçle yapılan tatlılar… Liste neredeyse sonsuz. Zira bu besin, hem iklim kurallarına kolay ahenk sağlıyor hem de farklı tanımlarda kullanılabilecek kadar esnek.
Kimi vakit erişteye dönüşüyor, kimi vakit fermente edilip içecek oluyor, kimi vakitse yalnızca bir kaşıkla, tüm sofranın manasını değiştiriyor. Aslında Asya’da pirinç bir yemeğin lezzetini değil, yapısını belirliyor desek çok da abartmış olmayız.
Pirinç yalnızca lezzetli ve klasik olduğu için değil birebir vakitte son derece pratik olduğu için de tercih ediliyor.
Dayanıklı yapısı sayesinde uzun mühlet bozulmadan saklanabiliyor ve bu da onu, hem çiftçi hem tüketici için vazgeçilmez bir kaynak haline getiriyor. Ayrıyeten sade ve nötr tadı sayesinde her çeşit yemeğe ahenk sağlayabiliyor; etten zerzevata, baharatlıdan tatlıya kadar her öğünün yanına eşlik edebiliyor.
Tüm bu özellikleri onu sırf bir yiyecek değil, bir ömür pratiği haline getirmiş diyebiliriz.
Peki, her gün pirinç yiyen bu beşerler nasıl hala fit kalabiliyor?
Pirinç yüksek karbonhidrat içeriyor olabilir lakin Asya mutfağı sırf pirinçten ibaret değil; istikrar bu mutfağın temel taşı. Sofralarda çoklukla bol zerzevat, az yağlı et, tofu üzere protein kaynakları ve sebzelerle desteklenen küçük porsiyonlar bulunuyor. Ayrıyeten Çinliler, ekseriyetle etkin bir hayat sürüyor ve yeme içme alışkanlıklarında porsiyon denetimine dikkat ediyor.
Pişirme prosedürleri de hayli sağlıklı. Buharda pişirme, hafif soteleme üzere teknikler sayesinde besinlerin içeriği korunuyor. Velhasıl “her gün pirinç yiyorlar lakin kilo almıyorlar” diye şaşırmak yerine, nasıl bir istikrar kurduklarına odaklanmak gerek.